- دکتر یاحقی و مهدی سیدی در تصحیح خود از تاریخ بیهقی نشان دادهاند که ضبط فیاض از این عبارت مخدوش است و اصل چنین است: « و مادر حسنک زنی بود سختجگر، آوردهاند که …» همین.ما «کلمه» را برای تغییر و اثر میخواستیم اما مدلهای موجود تأمین آزادی بیان بر تضمین بیاثری کلام استوار بودند. همین.دخترم ارغوان امروز از نقدها و اعتراضهایش به #سوره حرف میزد: اول این بود که موضوعات جذابمان کم شده؛ مثل جنین و حیوانات. دوم اینکه آدمهای معمولی کم دعوت میکنیم و بیشتر آخوند دعوت میکنیم. و سوم اینکه تا امروز فقط دو زن به سوره دعوت کردهایم؛ مامان امیرعلی و یک خانم دیگر.
همین.به هرآنچه در میدان شبکههای اجتماعی جولان میداد باید مشکوک میشدیم؛ به آنهایی که زمینهساز توجیه و اعمال خشونت میشدند مشکوکتر. همین.بعضیها هم بودند که ما گمان میکردیم چه حرفها که برای گفتن دارند و چه تحلیلها برای ارائه و چه چارهها برای تدبیر. به روزهای سخت که رسیدیم اما جز سکوت و متلک چیزی در چنته نداشتند. خودشان البته میگفتند ما را شایستهی سخن نمیدانند. همین.جوانتر که بودیم، در دنیامان آدمهایی بودند که ما گمان میکردیم آینده از آن آنهاست. پرتوان، با قریحه، با مهارت، شناخته شده و کموبیش محبوب. در هنر، در علم و در سیاست و دیگر میدانها. به آینده که رسیدیم اما نه نامی از آنها بود، نه خبری و نه حتی رد پایی برای پیگیری قصهشان. همین.از میان همهی نشانهها، این توییت بیش از همه خبر از روزهای بد پیش رو میداد. حجم نفرت و خشونت میان دو طرف به حدی بود که با یادآوری نام کوچک هم -که نشانهی رفاقت دیرین بود- به هم چنگ و دندان نشان میدادند. «احمد» در آن سیاهه اعلام بیمرزی و بیحدی خشونت بود. همین.۱-از سختترین اصرارها بر قصاص، ماجرای اعدام محمد شکلآبادی در دههی هفتاد بود که با فشار، اصرار و مداخلهی وزیر وقت کشور، علیمحمد بشارتی، در دولت سازندگی و با اهداف سیاسی انجام شد.و البته در همین کشور، زمانی وزرای فرهنگ شخصیتهایی در قوارهی علیاکبر سیاسی، پرویز ناتل خانلری، عیسی صدیق، محمدتقی بهار و در منظری، علیاصغر حکمت بودند. همین.پیشبینی رفتار ثروتمندان بر اساس وام و تسهیلات خصلت طبقهی متوسط و بر اساس امکانهای متوسطین است. همین.این شیوهی مبارزهی اصفهانیهاست؛ فتحالله جعفری -مسئول حفاظت امام- در کتاب دارساوین میگوید بهمن۵۷ در اعتصاب غذای اصفهانیها در مسجد دانشگاه تهران درب مسجد را میبستهاند و مفصل ناهار میدادهاند. شبها هم همسایهها، مبارزان اصفهانی را به خانه میبردهاند با شام اعیانی. همین.اگر برجام بود. اگر روابط با غرب حسنه بود. توریستهای چشمآبی به اصفهان میآمدند. زیاد. مثل قدیمها. به خاطر دل آنها و پولی که با خود داشتند زایندهرود به هر ضرب و زوری که بود آبدار میشد. برای بهدست آوردن دل آنها همیشه هر ناممکنی ممکن بوده و هست. همین.ارزشمندترین خدمت دولت سیزدهم به فرهنگ و هنر کشور ناامید کردن مطلق اهالی فرهنگ و هنر از دولت است؛ خلاف دولتهای یازدهم و دوازدهم که امید میدادند،شعار هم، اما عمل نمیکردند.
این ناامیدی تا حدودی فرهنگ و هنر را به جامعه باز خواهد گرداند و چگونه مستقل زیستن را به آن خواهد آموخت
همینوضعیت بهگونهای است که حتی صاحبان حقوق پنجاه میلیون تومانی از ایجاد تغییرات اساسی در زندگی خود عاجزند؛ با پسانداز کامل چنین رقمی در سال حتی نمیشود خودرویی چینی خرید. چه رسد به خانه و ویلا و ماشین لوکس. آنچه وزیر گفته است ما هم مشکل داریم به این معناست. بیچاره مردم معمولی. همیناز بدیهای زمانهی ما یکی هم این بود که ارباب قدرت از امکانات مهندسی و ظرفیت فریب افکار عمومی از طریق شبکههای اجتماعی ذوقزده بودند و در استفاده از آن به بدمستی افتاده بودند. کنشگران هم در انتخاب مسئلهی روی میز همواره فریب آنان را میخوردند و به بدمستی آنان میافزودند.
همین.انحطاط جامعه این نیست که آقازادهها بیشایستگی زمام امور را در دست بگیرند. انحطاط در این است که آقازادهها به دلیل بهرهمندی از محیط و امکانات، سرمایهی فرهنگی و اجتماعی، شبکهی ارتباطی و تربیت و نظارتی که مقام پدران برای آنها آورده، بیش از دیگران صلاحیت ریاست داشته باشند.
همین.نقد و اعتراض، آزادی است؛ ترجمهی نقد و اعتراض به مراجع تقلید، به هتاکی، توهین و بیاحترامی محدود کردن حق و فرصت آزادی بیان است. حرمت آزادی را باید مدعیان و معتقدان نگاه دارند. ناپایبندی مخالفان به آزادی، بهانهی موجهی برای ناپایبندی معتقدان نیست. همین.غذا خوردن و آشامیدن تفریحی مقابل چشمان دیگران -در گذر و بازار- پیش از آنکه غیر اسلامی باشد، ضد انسانی، غیر اخلاقی و دور از مروت و معنویت است؛ حتی پیش روی حیوان گرسنه، چه رسد به فقیران و محرومان و گرسنگان.
پیادهرو جای نمایش دارندگی و تحقیر و تحریک احساسات انسانها نیست. همین.مهم این نبود که او چه حرفی زده بود. مهم این هم نبود که دیگران دربارهی او چه حرفی میزدند. مهم این بود که حالا همه دربارهی او حرف میزدند؛ و دربارهی دیگران و دیگر موضوعات مهم، نه. این قدرتورزی به نفع خود و علیه دیگران با شناخت مکانیسم رسانه بود. و مابقی سوء تفاهم بود.
همین.امام به همهی زنان پیشنهاد کرده بود حق طلاق بگیرند. همین.احساس خراب شده بودن وطن را آنان که میروند نساختهاند؛ برخی از آنان که ماندهاند ساختهاند. غرض هم خالی شدن میدان از رقیبان است در همهی میدانها؛ هنر، دانش،اقتصاد، سیاست، ورزش و دیگر میدانها. رشد و شهرت و قدرت و ثروت برخی ماندگان در گرو این سیاهنماییها و مهاجرتهاست. همین.اگر قومیت، زبان و مذهب برای تعامل ملاک باشد - چنانکه استاد کاظمی توصیه کردهاند- جنگ داخلی، کشتار،خونریزی و تفرقه سرنوشت شوم، محتوم و همیشگی افغانستان خواهد بود.
با این نگاه قومیت، زبان و مذهب سرمایه نیست. دمل و زخم چرکین است. همین.آنچه در این قضاوتها نادیده گرفته میشود این است: یک پراید برای طبقهی ما معادل دو یا سه سال در آمد ماست. این ماشینهای چشمنواز و نهایتا معادل یک ماه درآمد برخورداران. آنکه داراییاش، دار و ندارش است و در کف باد و جبران ناشدنی و محتاج هفت قفل و بند، ماییم؛ نه از ما بهتران. همین.وزارت خارجه و سپاه قدس به خطا گمان میکردند بدون زنان، بدون زیبایی و بدون حماسه و تنها با تاکید بر قدرت، منفعت و مصلحت میتوانند ایرانیان را برای همراهی یا سکوت بر سیاست خود در افغانستان اقناع کنند. و یا به خطا گمان میکردند در صحنهی بینالمللی از اقناع و حمایت داخلی بینیازند.- و از یاسین حجازی عزیز شنیدم که در متون کهن آمده است رسول - درود خدا بر او و اهل بیتش باد- در تنگنای واقعهی احد، چون سختی کار از حد گذشته بود، رو به آسمان کرده بود و با خدای خویش چنین نجوا ساخته بود:
«خدایا ما اندکیم. همچون خالی سپید بر پشت گاوی سیاه.»
همین.از الله تعالی روایت کرده بود:
«ای محمد! امت تو را همچون خالی سپید قرار دادم بر تن گاوی سیاه.»
همین.بعضی بریدنها و جداییها فقط یک پایان بودند؛ با آغازی احتمالا خوش و میانهای با فراز و فرود. بعضی پایانها اما برمیگشتند و همهچیز را -حتی خوشیها و دوستیها را- از آغاز به نفع آن پایان تلخ بازنویسی میکردند و به آنها معانی تازه میدادند. اینها تلخترین جداییها بودند. همین.بهیاری خدا امشب با دکتر روشن دربارهی جایگاه کارآمدی در قانونگذاری دینی گفتگو خواهم کرد؛ مسئلهای که این سالها در وضع و اجرای قوانینی همچون حدود، قصاص، دیات و تعزیرات، و نیز در حوزههای اقتصادی، اجتماعی و سیاسی محل بحث، نقد، نظر، تردید و گاه انکار بوده است. همین.شاید تنها نقطهی ضعف جریان مقاومت در ایران این بود که هزینهی مقاومت بر گردهی مردم معمولی و طبقهی ضعیف جامعه بود و سود و فراغت و بیباکیاش در جیب و برجبین مقامات و سرمایهداران و از ما بهتران. همین.شاید هراس آورترین دریافت از تجربهی مواجهه با مرگ انبوه آدمها در روزگار کرونا این بود که دنیا بدون ما هم به مسیر خودش ادامه میدهد. مثل همیشه. و فقدان و نابودی و نبودن ما را به هیچ هم نمیگیرد. آدمهای زنده ماندهاش هم. همین.۲-شکلآبادی عضو بسیج مسجد فاطمیه اصفهان در یک نزاع در حین گشت بسیج فردی را به قتل رسانده بود. وزیر کشور معتقد بود برای کنترل بسیجیان وقت او باید قصاص شود. که شد. کشاکش بخشایش، پرداخت دیه و قصاص شکلآبادی یکی از موضوعات پر تکرار در هفتهنامهی «پیام دانشجو»ی حشمتالله طبرزدی بود.و البته رسالت طنز نه شاداب کردن جامعه است، نه سیر کردن آن. رسالت طنز به سخره کشیدن ارباب قدرت و مناسبات ناعادلانه در جامعه است. در بیانی جایگزین آتش و شمشیر. همین.به یاری خدا
امشب
ساعت ۲۲
شبکهی چهاربا ۲۰۰میلیون تومان حقوق، و با فرض ثبات قیمتها، و با فرض پسانداز کامل، بعد از دو سال میتوانید فقط یک خودروی شاسیبلند ژاپنی معمولی یا کرهای خوب داشته باشید.
آنانکه آپارتمان و خانه، ویلا و باغ، سفرهای خارجی و داخلی و مصرف فراوان دارند بسیار بیش از این رقم درآمد دارند. لابد.شوخیهای گروه ممیزی شعر و ترانه در خدمت ممیزی است؛ نه تیغی علیه آن.
شوخی ممیزی با آثار مجاز، پخش شده، و بیمسئله، و تنزل افق ممیزی به مباحث سخیف جنسی و متلکهای سیاسی رایج، مسئلهی آزادی بیان و آزادی هنری را هم در ذهن جامعه تا همین حد تنزل میدهد و از آن سیاستزدایی میکند. همینآدمهایی هم بودند که نصف پول توجیبیشان را از وزارت خارجهی آمریکا میگرفتند، نصف دیگر را از بودجههای فرهنگی بیت رهبری ایران. به اسم و رسم. با آنها نه آزادیخواهی به فرجام میرسید، نه انقلابیگری. راز حمایت آگاهانه و همزمان برخی مدیران واشنگتن و تهران از آنها همین بود. همین.در سفر هند فهمیدم ما در ایران فقیر را پنهان کردهایم. فقر واقعی زشت، تلخ و کشنده است و با عدالتخواهی رایج در ایران که عدالتخواهی زیباییشناختی است نسبتی ندارد. در ایران جویندگان بازیافت در سطلهای زباله به نماد فقر بدل شدند در حالیکه فقیران حقیقی بینماد و پنهان بودند. همین.غیر آکادمیک بودن یک اثر الزاما به معنای بیارزش بودن آن اثر نیست. یک اثر غیر آکادمیک گاه ارزش بررسی آکادمیک دارد؛ چنان که در چند دههی گذشته دستکم در ایران موضوع پژوهشهای علمی، آثار شبهعلمی و غیر علمی روشنفکران و نویسندگانی نظیر شریعتی،سروش، بازرگان و دیگران بوده است. همین.نگاه نافذ و بیدار محسن حججی فقط مرگ را تحقیر نکرد؛ مردگان پوسیده و متعفن را هم تحقیر کرد. غبارپاشی به چهرهی ماه شهیدان مدافع حرم، به بهانهی یک انتصاب تهی از تدبیر، آثار همان کینهی سیاه تحقیر شدن است. همین.استفاده از انسان، به عنوان جزیی از دکور برنامههای تلویزیونی غیر اخلاقی است. در برنامههای معرفتی و فرهنگی غیر اخلاقیتر. همین.اسامی و ترکیب معرفی شده در هیئت علمی جایزهی جلال، در کنار دیگر نشانههای موجود، نشان داد که وزارت و وزیر ارشاد جدید، نه تنها در حوزهی فرهنگ و هنر هیچ طرح متفکرانه، و حرف و نگاه تازهای ندارند؛ بلکه احتمالا در این دوره با نوعی کهنهگرایی عقیم مواجه خواهیم بود. همین.منطق بعضی انتصابات خویشاوندی هم این بود:
«دستگاه بازرسی را از نزدیکترینها انتخاب کنید. من هم زمان ریاست جمهوری آقای هاشمی این نکته را به ایشان گفتم، هم به آقای خاتمی عرض کردم. به ایشان گفتم آقای علی خاتمی -برادرتان - را برای بازرسی بگذارید، که ایشان هم گذاشتند و چقدر هم خوب بود»به یاری خدا از امشب با «سوره؛ فصل اسلام» مقابل چشمان شما خواهیم بود. همینQuote Tweet
مسعود دیانی@DayyaniMasoud · Jan ۱
گفته بود: «قرآن کریم انسان ساز است و زنها نیز انسان ساز» و بعد به زنان توصیه کرده بود که از حق وکالت بلاعزل در طلاق استفاده کنند. اسفند ۵۷ بود. همین.آزادی حق منفی است، نه حق مثبت. حق آزادی تمسخر سیاستمداران و حاکمان الزاما به معنای اخلاقی بودن تمسخر آنان نیست. همین.اگر صنعت پزشکی بتواند آزادی اجتماعی را محدود کند، دیگر نهادها هم با استفاده از استعارههای بیماری، کنترل و درمان محدودیتآفرینیهای خود را توجیه خواهند کرد. آزادی بیان در اشکال رادیکال خود تحقق مییابد و اعتراض علیه واکسیناسیون یکی از آنها، و برای جامعه فرصت است، نه تهدید. همین.«واو» اضافه است.در وقایع ۸۸ از مرحوم سیدهادی خسروشاهی دربارهی اعدامهای ۶۷ پرسیده بودند. قریب به این گفته بود که اگر ما امروز موفق بودیم شما ما را به خاطر آن برخوردها تشویق میکردید. روایت زندانبان را مقبولیت، محبوبیت و کارآمدی حاکمیت میسازد نه خودش؛ عواملی با فراز و فرود در طول زمان. همین.